Tavuk ve pilavın en başından beri birbirleriyle alakalı olabileceği ortaya çıktı. İki yeni çalışmada, bilim insanları tavuğun kökenine dair potansiyel bir öykü ortaya koyuyor. Zooarkeolog Joris Peters ve meslektaşlarının bildirdiğine nazaran, bu kümes hayvanı öyküsü yaklaşık 3500 yıl evvel Güneydoğu Asyalı çiftçiler tarafından ekilen pirinç tarlalarında başlıyor. Takım, oradan kuşların yiyecek olarak değil, egzotik yahut kültürel açıdan hürmet gören yaratıklar olarak batıya taşındığını öne sürüyor.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/c…
Münih’te bulunan Ludwig Maximilian Üniversitesi’nden Peters, “Tahıl ekimi tavuğun evcilleştirilmesi için bir katalizör misyonu görmüş olabilir” diyor.
Galler’deki Cardiff Üniversitesi’nden arkeolog Julia Best ve meslektaşlarının, 6 Haziran’da Antiquity’de yayımladıkları bir rapora nazaran evcilleştirilmiş kümes hayvanı yaklaşık 2800 yıl evvel Akdeniz Avrupa’sına ulaştı. Grup, kuşların kuzeybatı Afrika’da 1100 ila 800 yıl evvel ortaya çıktığını söylüyor.
Araştırmacılar, 50 yıldan uzun bir müddettir tavukların (Gallus gallus domesticus) nereden geldiğini ve ne vakit ortaya çıktığını tartışıyorlar.
Hindistan’ın İndus Vadisi, kuzey Çin ve Güneydoğu Asya’nın tümü evcilleştirme merkezleri olarak biliniyordu. Tavukların birinci ortaya çıkışı için önerilen tarihler çoğunlukla yaklaşık 4 bin ila 10 bin yıl aralığındaydı. Çağdaş tavuklarla ilgili 2020 tarihli bir genetik araştırma, tavukların evcilleştirilme sürecinin Güneydoğu Asya kırmızı orman tavuğu tipi ile başladığını öne sürdü. Lakin hayvanların evcilleştirilmesini araştırmak için giderek daha fazla kullanılan DNA tahlilleri, evcilleştirilmiş tavukların birinci olarak ne vakit ortaya çıktığını tam olarak kesinleştiremedi.
Tavukların çeşitli yerlerde ortaya çıkma zamanlamasını belirledikten sonra araştırmacılar, hayvanların evcilleştirilmesi ve yayılmasıyla ilgili bir senaryo geliştirdiler.
Yeni kıssa Güneydoğu Asya’nın pirinç tarlalarında başlıyor. Bilinen en eski tavuk kalıntıları, kabaca M.Ö.1650 ve 1250 yılları ortasında, Tayland’ın merkezinde bir kuru pirinç tarım alanı olan Ban Non Wat’tan geliyor. Kuru pirinç çiftçileri, mahsulü su basmış tarlalar yahut çeltikler yerine mevsimlik yağmurlarla ıslanan yayla toprağına ekiyor. Bu, Ban Non Wat’ta ekilen pirinç tanelerini tavukların ataları için hayli ilgi cazip hale getirmiş olabilir.
Bu tarlalar, kırmızı orman tavuğu denilen aç yabani kuşları cezbetmiş olabilir.
Peters’in kümesi, kırmızı orman tavuğunun giderek artan bir formda pirinç taneleri ve muhtemelen darı ismi verilen bölgesel çiftçiler tarafından yetiştirilen öbür bir tahıl mahsulünün taneleri ile beslendiğini düşünüyor. Araştırmacılar, beşerlerle ekili bir aşinalığın tavuk evcilleştirmesini yaklaşık 3500 yıl evvel başlattığını söylüyor. Grup, tavukların yaklaşık 3 bin yıl öncesine kadar orta Çin, Güney Asya yahut Mezopotamya bölgelerine gelmediğini kestirim ediyor.
Bir araştırmacı, daha büyük çağdaş tavukların kemikleri ortasında bulunan 2 bin yıldan daha eski tavuk kemiklerine işaret ediyor.
Sydney Üniversitesi’nden arkeolog Keith Dobney, Peters ve meslektaşlarının birinci sefer ‘sadece nerede ve ne vakit değil, tıpkı vakitte tavuk evcilleştirmesinin nasıl ve neden gerçekleştiğine dair büsbütün dengeli ve makul bir açıklamaya’ mevcut ispatları bir ortaya getirdiğini söylüyor. Fakat tavuklarla ilgili yeni bilgiler burada bitmiyor. Araştırmacılar tarafından radyokarbon tarihleme usulünü kullanarak, Avrasya ve Afrika’daki 16 bölgeden 23 tavuk kemiğinin ekseriyetle daha evvel düşünülenden birkaç bin yıl daha genç olduğunu belirledi. Görünüşe nazaran bu kemikler, daha evvelki insan kültürleri tarafından yapılmış eşyalarla birlikte bulundukları vakit içinde daha düşük tortu katmanlarına yerleşmişler.
Peters kümesine nazaran arkeolojik ispatlar, tavukların ve pirinç ekiminin Asya ve Afrika’ya birlikte yayıldığını gösteriyor.
Ancak beşerler birinci evcil tavukları yemektense onları özel yahut kutsal yaratıklar olarak görmüş olabilir. Ban Non Wat ve öteki erken Güneydoğu Asya bölgelerinde, insan mezarlarına yetişkin tavukların kısmi yahut bütün iskeletleri yerleştirilmiş. Peters, bu davranışın tavukların bir tıp toplumsal yahut kültürel kıymete sahip olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Avrupa’da da birinci tavukların büyük bir çoğunluğu kesilip parçalanmadan insan mezarlarına gömüldü.
Araştırmacılar, yaklaşık 2 bin yıl evvel Roma İmparatorluğu’nun genişlemesinin daha yaygın tavuk ve yumurta tüketimine yol açtığını söylüyor. İngiltere’de tavuklar yaklaşık 1700 yıl öncesine kadar, bilhassa Roma’dan etkilenen kentsel ve askeri alanlarda tertipli olarak yenmiyordu. Yapılan araştırmalar sonucunda genel olarak, İngiltere’ye tavukların birinci olarak gidişi ile besin olarak kabul edilmeleri ortasında yaklaşık 700 ila 800 yıl geçtiği sonucuna varıldı. Tavukların yayıldığı öbür bölgelerde de benzeri gecikme mühletleri meydana gelmiş olabilir.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
