Son 1 yılda yaşananları artık herkes ezbere biliyor. Ezbere de gerek yok içinde yaşıyor. Kişisel tarafta sınıf değişiminden, alım gücündeki düşüş, barınma, besin hepsi esasen yaşanılan durumlar. Ticari taraftaysa yer yer tartışmaların sesleri yükselince iş hayatının içinde olmayanlar ne olduğunu anlamaya çalışıyor.
Üretime yönelik bir modellemeyle faizlerde dünyanın Mersin’e gittiği ortamda biz bilakis gitmeyi tercih ettik. Kur patladı, enflasyon azdı derken, ekonomistler olmaz dese de iktisat idaresi, enflasyonla dedi, enflasyona karşın dedi, enflasyon değil hayat pahalılığı dedi lakin sonunda Türkiye İktisat Model’inden vazgeçilmedi.
Üretimde finansman muhtaçlığıyla ilgili yakın periyotta sesler yükselmiş kredilerde sıkıntıların olduğu duyulmuştu
Akabinde Merkez Bankası devreye girerek evvel kamu bankalarını gerçek bölümle bir ortaya getirmiş, akabinde aylarca orta verilen faiz indirimine dönülmüş sonrasında da düzenlemeler yapılarak bankaların kredi faiz oranlarını makul tutmaya ve aşikâr alanlara kredi vermeye yöneltilmesi amaçlanmıştı. Pekala tüm bunlar işe yaradı mı?
Kredi faizlerindeki düşüş kalıcı mı? İş dünyası kredilere ulaşabiliyor mu?
Dünya’da Burcu Göksüzoğlu’nun Finans Sohbetlerinde konuk ettiği Nurol Yatırım Bankası Yönetim Konseyi Lideri Ziya Akkurt, faizlerdeki düşüşü, aşikâr küme kredilerde tatbik edilen bir oran olarak değerlendirirken, zorlamalarla oluşan bir faiz ortamı olduğunu enflasyonun da çok altında olmasına rağmen asıl zahmetin krediye ulaşamaması olduğuna değiniyor. Yeniden firmaların gerekli finansman kaynaklarına ulaşmakta badire çektiğini belirten Akkurt, istenilenin de biraz bu tarafta olduğunu söylüyor.
Büyüme odaklı olan modelde ‘daha hızlı’ büyümenin önüne geçilmeye çalışıldığını belirtiliyor.
Merkez Bankası’nın faiz indirimi ekonomiyi destekliyor mu? Kredi faizleri siyaset faizine hakikat geriler mi?
Ziya Akkurt, bu durumu ‘dar alanda kısa paslaşmalar’ gibisi ‘gri’ olarak yorumluyor. Muhakkak bir alandaki kredilere daha düşük bir faiz uygulanmasını, dar bir koridorda rahatlık olarak tanımlıyor.
Kredi faizlerinin Merkez Bankası siyaset faizine yakınsamasının da matematiksel olarak mümkün olmadığını belirtiyor. Lakin istisnalarla gerçekleşebileceğini öngörüyor.
Kredilerde artış mümkün mü? Ferdî kredilerde nasıl bir istikamet izlenebilir?
Akkurt, kredi büyümesinde artışın enflasyon tesiriyle nominal olarak büyüdüğünü döviz kredilerde de bunun kur artışı kaynaklı bir büyüme olduğunu ve enflasyonun üzerine çıkmadan gerçek büyüme olmadığını belirtti.
Tüketici kredileri için de tecrübeli banka yöneticisi, kredi kartlarının da tesiriyle hem öne çekilen talebin tesiri olduğunu, bu periyottan sonra tüketici kredilerde borç kapama, nakit düzenlemelerinin tesirli olacağını düşünen Akkurt, artış öngörmüyor.
Tüketici kredilerine müdahale gelir mi?
Ziya Akkurt, kredilerde sonların çizildiğini, bu türlü bir sınırlamanın kredi sirkülasyonunda sorun yaratabileceğini ya da makroekonomik bilgilere tesir edebileceğini düşünüyor. Problemli tarafın ticari krediler olarak görüldüğünü bir misal düzenlemelerin de 2010-2011 yıllarında yapıldığını fakat bunun tekrar de problemlere deva olmadığının o periyotta de görüldüğünü belirtti.
Reel dal temsilcileri krediye ulaşım için ne söylüyor?
Dünya’da Osman Kılıç haberine göre, İstanbul Kimya İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, tüm dalların ana meselesinin finansmana erişim olduğunu söyledi. Bilhassa KOBİ’lerin bu bahiste öne çıktığını belirten iş insanı, sermaye yeterliliklerine ve nakit akış sistemine dikkat çekti.
Emtia fiyatlarındaki artışa, lojistik maliyetlerinin eklenmesi, AB’de beklenen sakinliğe son olarak da finansmana ulaşımdaki meşakkatlerin katılmasıyla güç bir kış beklendiğini açıklayan Pelister, ‘ihracat zahmeti yaşanabilir’ dedi.
Adeta KOBİ’ler kanat çırpsa, büyümede fırtına kopar!
Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç, kesimde 40 bin üreticinin 15 bininin ihracatçı olduğunu ve bunun yüzde 90’ının da KOBİ olduğu söylerken, KOBİ’lerin finansmana erişiminin her devir zahmetli olduğunun altını çizerek, global konjonktürde rekabetçi olmanın ve finansmana öne çıktığını belirtiliyor.
Ekonomik gelişmelerin en çok KOBİ’leri etkilediğini söyleyen Güleç, bunu ‘kelebek tesiri’ne benzetiyor. Büyüme, ihracat üzere tüm sayıların birbirine temaslı olduğunu vurgulayan dal temsilcisi iktisat yönetiminin bu hususta önlem alması gerektiğini belirtiyor.
2022 Şubat ayında Kredi Garanti Fonu (KGF) toplam 60 milyar TL’lik 3 farklı kredi kefalet paketini Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamıştı.
Paketlerin kapsamında
-
İmalata Dayalı İthal İkamesi Takviye Paketi: Teknoloji Odaklı Sanayii Atılımı Programı kapsamındaki işletmeler ile İstanbul hariç imalat sanayi yatırımları
-
İşletme Harcamaları Dayanak Paketi: KOBİ ve KOBİ dışı firmaların işletme sermayesi ihtiyaçları
-
Yatırım Dayanak Paketi: Öncelikli imalat sanayi ve ihracatçı işletmelerle yatırım yapmayı planlayan KOBİ ve KOBİ dışı işletmelerin harcamaları
-
İhracat Takviye Paketi: İhracatçı yahut döviz kazandırıcı kesimlerdeki KOBİ’lerle ihracat potansiyeli taşıyan KOBİ’lere takviye paketleri bulunuyordu.
Şu periyotta de misal bir KGF paketi hazırlandığı, işletmelerin 3 farklı kategoride ele alınarak, KOBİ, imalatçı ve ihracatçılara öncelikli 50 milyar lira büyülüğünde olacağı belirtiliyor.
İmalat tarafında da sanayi üretim sayılarının beklentileri karşılamaması nasıl bedellendiriliyor?
Dünya’da Alaattin Aktaş, ‘Sanayi üretimindeki değişimi nasıl okumalı?’ başlıklı yazısında anlatıyor. Bilginin üretim seviyesi ve eğilimini görmek için kıymetli olduğunu vurguluyor. Fakat çok daha değerli bir öteki göstergeye dikkat çekiyor.
TÜİK sanayi üretimi verisinde 2015 yılını baz aldığından ortalama 100 ile 2022’nin ortasında tam yedi yılın akabinde endeksin (ilk yedi aylık süreçler baz alınarak) 137 olduğuna dikkat çekiyor. Yedi yılda üretimin yüzde 37 artmasıyla ortalama yıllık artışın yüzde 4,6 olduğunu hesaplıyor ve şöyle söylüyor:
2015 ortalamasını bu yılın temmuzundaki seviyeyle kıyaslarsak yıllık ortalama büyüme çok çok daha az. Sanayi üretimi temmuzda çok düştü düşmeye de, artmış olsa bile hangi seviyeye geldiğine bakmak gerekiyor.
