Osmanlı’nın ilk fethettiği kalede bulundu: Orhan Gazi’nin sikkesi

Merkez Odunpazarı ilçesine bağlı Kacaşehir Mahallesi’ndeki Karacahisar Kalesi’nde birinci kere 1999’da yüzey araştırmasıyla başlayan bilimsel çalışmalar arkeolojik kazılarla devam ediyor.

“Cumhurbaşkanlığı Kararlı Kazı” statüsündeki çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi (AÜ) iş birliğinde yürütülüyor.

AÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Hasan Yılmazyaşar’ın başkanlığında gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları son yıllarda kalenin içindeki sarnıçta devam ediyor.

Hafriyat çalışmalarıyla eş vakitli sürdürülen arkeolojik bilgilerin uzman takımlar tarafından tekrar kıymetlendirilmesine yönelik çalışmalarda bir sikkenin Orhan Gazi’ye ilişkin olduğu anlaşıldı.

“Burası bir Orta Çağ kenti”

Kazı Lideri Yılmazyaşar, Karacahisar Kalesi’nin şu anda Türkiye’de yürütülen Osmanlı arkeolojisiyle ilgili az sayıdaki arkeolojik kazılardan birini temsil ettiğini söyledi.

Kalenin Bizans Devri’nde oluşturulduğunu belirten Yılmazyaşar, Karacahisar’ın Osmanlı tarihi açısından son derece kıymetli bir yere sahip olduğunu anlattı.

Karacahisar’da birinci kez ele geçen bu sikke örneklerinin bir yüzünde “Es-Sultanül-Adil Orhan Bin Osman Halleda’llahu (Mülkehu)”, başka yüzünde ise “La İlahe İllallah Muhammeden Resulullah” yazısı bulunuyor.

Yılmazyaşar, kalenin Osmanlı yerleşimi haline gelmesinin 1288’de Osman Gazi’nin fethetmesiyle başladığını lisana getirerek, şöyle konuştu:

“1299 yılında burada Dursun Fakih tarafından bir hutbe okunuyor. Bunun sonrasında da etraf vilayetlerden ve bilhassa Germiyan’dan birtakım insanların buraya yerleştirilmesiyle aslında kentte Osmanlı hayatı başlıyor. Buradaki çalışmalarda da biz kalenin hem Bizans Devri’ndeki oluşumu hem de Osmanlı kenti haline gelmesi sürecinde arkeolojik bilgilerin tarihi datalarla bir ortada kıymetlendirilmesine yönelik çalışmalarımıza devam ediyoruz.”

Bu yıl çalışmaların yaklaşık 2 ay evvel başladığını belirten Yılmazyaşar, “Önemli sonuçlar var. Yüklü olarak çalışmalara içinde bulunduğumuz sarnıçta devam ettik. Sarnıç, yüzde 90 oranında ortaya çıktı. Burası bir Orta Çağ kenti. Sarnıç bilhassa kuşatma sırasında bu usul Orta Çağ kalelerinde daha doğrusu tüm kalelerde en değerli gereksinimlerden bir tanesi. Zira su gereksinimini karşılıyor. Bu alan bize bir manada kalenin özetini sundu.” diye konuştu.

“Orhan Gazi’nin sikkesi ortaya çıktı”

Yılmazyaşar, erken Osmanlı Periyoduna tarihlendirilen çok sayıda bulguya rastladıklarını vurgulayarak, “Aynı vakitte geçmiş periyotlarda ortaya çıkmış olan arkeolojik datalar de uzman takımlar tarafından tekrar bedellendiriliyor. Bizim için bu yıl sevindirici olan sonuçlardan birisi birinci kez Karacahisar Kalesi’nde Orhan Gazi’nin sikkesinin varlığının tespit edilmesi.” tabirini kullandı.

Orhan Gazi’ye ilişkin sikkenin bulunmasının son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Yılmazyaşar, şunları kaydetti:

“Osman Gazi periyodundan itibaren burada ağır bir iskan olduğunu biliyoruz. Tarihi kaynaklar bunu söylüyor ancak bunun arkeolojik olarak da bir formda ispat edilmesi gerekiyordu. Bu manada Orhan Gazi’nin bu sikkesi bizim için son derece kıymetli. Tıpkı vakitte Karamanoğlu 2. Mehmet’in Larende baskılı bir sikke kümesi var. Bu da Türkiye’de çok az sayıda arkeolojik olarak tespiti yapılmış bir bulguydu. Bunlar devrin tarihini anlamak, sosyokültürel ve tarihi alakaları tanımlamak ismine bizim için çok kıymetli bilgiler olarak hem sevindiriciydi hem bilimsel olarak da hayli manalı sonuçlar.”

​​​​​​​Yılmazyaşar, kazılara yaklaşık 1,5 ay daha devam etmeyi planladıklarını belirterek, “Öncelikli olarak maksadımız sarnıcın mimari dokusunun büsbütün ortaya çıkarılması. Bu yıl buradaki temel amacımız bu. Ancak arkeolojik hafriyat çalışmaları, eş vakitli olarak bilimsel öbür projelerle birlikte yürütülüyor. Alanın restitüsyon, onarım projelerinin de eş vakitli yapılıp, tıpkı vakitte müdafaa projelerinin de hazırlanmasına yönelik çalışmalar devam edecek. Bu yılki temel maksadımız de sarnıcın bir bütün olarak ortaya çıkarılması tarafında olacak.” dedi.