Macaristan’ın özgün sinemasından kaçırmamanız gereken 20 sineması sizin için listeledik. Düzgün okumalar!
1. Fehér isten (2014)
www.beyazperde.com
Anne ve babası farklı yaşayan Lili’nin en yakın dostu köpeği Hagen’dir. Annesini bir yurtdışı seyahatine çıkınca, 13 yaşındaki Lili, Hagen ile babasının meskenine yerleşir. Ama Macaristan’da yeni çıkan bir yasa, melez köpek sahiplerine ekstradan yükler getirmiştir. Sokaklar bir anda saf ırk olmayan köpeklerin işgaline uğrar. Lili’nin sevgili köpeği Hagen de babası yüzünden misal bir mukadderatı paylaşır. Yaşananlara çok üzülen Lili, Hagen’i bulmak için sokakları karış karış dolaşır. Öte yandan sokaklarda hayatta kalma çabası veren mesken köpeği Hagen’in başına pek çok olay gelir. Köpek yakalayıcıları, dilenciler, köpek dövüşçüleri peşini bırakmaz. Hagen insanların köpeklerin dostu olmadığını anlayarak, öteki köpekleri de beraberinde örgütler ve insanlara karşı acı bir intikam savaşı açar. Lili, insanoğluyla köpekler ortasındaki yaşanan bu savaşı amansız savaşı durdurabilmeyi başaracak mıdır?
IMDb: 6,9
2. Taxidermia (2006)
www.beyazperde.com
Bir aileden üç jenerasyon erkek üyenin bâtın hayatlarına odaklanıyoruz. Her birinin bedensel ve ruhsal zaafları vardır.
Hıçkırık’la tanınan ünlü direktörün, başta Cannes olmak üzere pek çok şenlikte hayranlık ve şaşkınlıkla karşılanan ve bol ödül toplayan çalışması.
IMDb: 6,9
3. Viharsarok (2014)
Babasının isteklerine karşı çıkıp futbolu bırakan bir genç adam, ülkesi Macaristan’a döner ve büyükbabasının bıraktığı mirası alır. Ülkesinde tanıştığı öbür bir genç adam sayesinde kimliğini keşfetme imkanı bulacaktır.
IMDb: 6,9
4. Még kér a nép (1972)
www.beyazperde.com
Öyküsü 19. yüzyılda Macaristan’da ortaya çıkan ihtilal hareketlerinden esinlenilerek oluşturulan Red Psalm, 1890 yılında yaşanan bir olayı bahis alıyor. Macaristan düzlüklerinde yaşayan bir küme köylü etrafında geçen öyküde, lokal halk yaşadığı şartlar karşısında bir ortaya gelip başkaldırır.
1972 yılında Cannes Sinema Şenliği’nde Altın Palmiye için yarışan sinemanın direktörü Macar sinemasının önde gelen isimlerinden Miklós Jancsó. Jancsó’ya şenlikte ‘En Yeterli Yönetmen’ mükafatını kazandıran sinemanın başrollerini Andrea Drahota, Gyöngyi Bürös ve Erzsi Cserhalmi paylaşıyor.
IMDb: 7
5. Hanussen (1988)
www.beyazperde.com
Bir adamın, Hitler’in yükselişine paralel giden hayat kıssası. Avusturyalı Klaus Schneider, 1.Dünya Savaşı’nda yaralanmıştır ve Dr Emil Bettleheim’ın bakımında güzelleşir. Bettleheim, Schneider’in empati ve kehanette bulunma üzere güçlere bağımlılığının olduğunu fark eder. Bu aslında intihara eğilimli hastalara takviye olacak bir şeydir. Savaştan sonra bir arkadaşı ve sevgilisi ile birlikte Schneider ismini değiştirir ve Eric Jan Hanussen olarak Berlin’e masraf. Hipnozcu ve kehanette bulunan olarak performans şovları yapmaya başlar. O her vakit gerçeği söyler ki bu, güç sahibi Naziler’in dikkatini çeker. Nazilerin yükselişini ve vahşetini ön görür. Hem acı hem de risk altındadır. Hanussen’in geleceği ne olacaktır?
IMDb: 7,2
6. Saul fia (2015)
“Son of Saul” (“Saul’un Oğlu”), 1944 yılında Auschwitz’deki vahşet kampında esir düşen Macar Saul Auslander’in kıssasını bahis alıyor. Saul, üst yetkililer tarafından öldürülmeden evvel birkaç aylığına krematoryumda çalışması için seçilen ‘komando’lardan biridir. Krematoryumun insanlık dışı gündelik işlerini yürütürken yakın vakitte yakılacak olan bir çocuğun cesediyle karşılaşır. Çocuğun peşine düşen Saul, kampa yeni gelen beşerler ortasında kendi topraklarından insanların olduğundan da şüphelenir. Saul kısa bir mühlet içerisinde çocuğun vahşice yakılmasını önlemek ve onu geleneklere uygun bir biçimde gömebilmek için tüyler ürperten bir maceraya atılacaktır. Sinema, 2016 yılında düzenlenen Oscar merasimlerinde “En Uygun Yabancı Film” ödülünün sahibi olmuştu.
IMDb: 7,5
7. Ruben Brandt, a gyujto (2018)
www.beyazperde.com
Ruben Brandt, ünlü bir psikoterapisttir. Babasının vefatının lanetini üzerinden taşıyan Ruben’in hayatı yaşadığı kabuslarla alt üst olur. Bu kabusların sebebi ise çocukken gelen bilinçaltı bildirileridir. Kendisine azap çektiren kabuslardan kurtulmaya çalışan Ruben’in usta hırsızlar olan 4 hastası ona yardım teklifinde bulunur. Ona bu macerasında kleptoman olan Mimi, ünlülerin muhafazası Bye-Bye Joe ve bilgisayar uzamanı Fernando yardım eder. Ünlü psikoterapist kabuslarını sona erdireceğine inandığı bu hırsızlık için, Louvre, Tate, Uffizi, Hermitage, MoMA üzere dünyaca ünlü müzelerden 13 tablo çalmak zorunda kalır. Grup büyük bir dikkat ve muvaffakiyet ile saldırarak hırsızlıkları gerçekleştirir. Bu soygun dünyada büyük bir yankı uyandırır. Brandt artık “Koleksiyoncu” olarak tanınan bir hırsızdır. En çok aranan hatalılar haline gelen grup, dünyanın dört bir köşesinde kovalanırken, yakalanmaları için konan ödül de gitgide artar. Peki kim onu ve çetesini yakalamaya yürek edebilecektir?…
IMDb: 7,5
8. Kontroll (2003)
www.beyazperde.com
Mecazi manada da olsa hayalet trenleri, hayalet karakterler, metro sisteminin altında hayatlarını sürdürmektedirler. Bulcsu’nun hayatı bir vakitler üstteyken ve gerçek beşerler ortasında işten konuta gidip, ortada sırada sinemada ya da hoş restoranlarda vakit geçirirken artık o hayatın yerinde soğuk, yalnız bir tertibi vardır. O ve metro bilet kontrolörü olan arkadaşları trenleri devriye gezmek zorundadırlar. Bu kayıtsız, ilgisiz yolcular ile mümkün bir sevgi ihtimali, rekabet üzerine konseyi bir rejim ve hepsinin ötesinde gizemli bir seri katil üzere kavramlarla yüz yüzedirler. Bütün bunlar ortasında metro sistemini işler pozisyonda tutmak zorundadırlar. Pekala ya denetimi kaybedecek olurlarsa en makûs ihtimal nedir?
IMDb: 7,6
9. Teströl és lélekröl (2017)
www.beyazperde.com
Uyku ve uyanıklık, zihin ve unsurun ikiliğini temel alan, günlük dünyada bilinmeyen bir aşk öyküsü. Hastalıklı derecede asosyal Maria, kendi üzere sessiz ve içine kapanık müdürü Endre ile yakınlaşır. Geceleri birebir hayalleri gördüklerini fark ettiklerinde evvel korkarlar lakin sonrasında hayallerindeki birlikteliği gerçek hayata taşımaya çalışırlar.
Ildikó Enyedi’nin yazıp yönettiği sinemanın başrollerinde Morcsányi Géza, Alexandra Borbély ve Zoltán Schneider yer alıyor. Sinema, 67. Berlin Sinema Şenliği’nde Altın Ayı büyük mükafatını kazandı.
IMDb: 7,6
10. Jób lázadása (1983)
II. Dünya Savaşı başlangıcında, yaşlı ve dindar bir Yahudi çift servetlerini devretmek üzere bir erkek çocuk evlat edinirler. Ancak çocuk Yahudi değildir ve Macaristan Naziler tarafından işgal edilmek üzeredir.
IMDb: 7,6
11. Szegénylegények (1966)
www.sinemalar.com
Bu sineması anlayabilmek için evvel, oraya ilişkin tarihi olay ve olgular hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor. Avrupa’nın birçok ülkesini yönetmiş Habsburg Hanedanı var. Bu hanedan 1867-1918 yılları ortasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğunu yönetmiş. Bu tarihten evvel Avusturya ile Macaristan iki farklı devlet. Ve Macaristan yeniden bu hanedan tarafından yönetiliyor. Ülkede Lajos Kossuth isimli birinin önderliğinde 1848 yılında, Macaristan’ın bu hanedanlıktan kopup, özerk bir idare olması için ihtilâl olmuş. Bu sinema de o ihtilalin yirmi yıl kadar sonrasını ele alıyor. İhtilali yapan küme tutuklanıp, bir bölgede tutuluyorlar.Ve bu tutuklular ortasında Sándor Rózsa isminde en tanınmış eşkıyanın olduğu düşünülüyor ve Rozsa’nın kimliğinin açığa çıkması için askerler efor sarf ediyor.
IMDb: 7,7
12. Megáll az idö (1982)
“Megáll az idö” (“Zaman duruyor”), 1956’da Macaristan hükümetine karşı yaşanan büyük çaplı ayaklanmanın çabucak akabinde, eski bir özgürlük savaşçısının oğlu olan Dini’nin yaşadıklarını anlatıyor.
IMDb: 7,7
13. Mephisto (1981)
www.beyazperde.com
1930’lu yılların sanat topluluğunun en sevilen isimlerinden biri olan Hendrik Hoefgen, periyodun en ünlü tiyatro sanatkarlarından biridir. Kısa müddet sonra iktidara gelen Naziler, sanat da dahil olmak üzere kentin tüm hayat nizamını tehlikeye atarlar. Nazi rejimi altında şiddete ve baskıya maruz kalan onlarca sanatçı arkadaşının bilakis politik davranan Hendrik’in tek kaygısı mesleğini zedelememektir. Fakat bulundukları baskı ortamı vakitle şiddetini artırır ve reaksiyonsuz kalmak imkansız hale gelir. Usta Macar direktör István Szabó’nun baş yapıtlarından biri olan Mephisto sanat, siyaset, kişisellik ve hayat üzerine kıymetli şeyler söylemekte.
IMDb: 7,8
14. A torinói ló (2011)
www.beyazperde.com
1889 yılında, Almanya’nın en ses getirmiş düşünürlerinden biri olan, büyük filozof Friedrich Nietzsche, İtalya’nın Turin dolaylarında çıktığı bir seyahatte farklı bir olay ile yüz yüze gelecektir. Bir atın kırbaçlandığına şahit olan filozof bu olay sonrasında bir ay yatağından çıkmayacak, çok önemli sıhhat ve ruh sorunları yaşayacak ve yedi yıl sonra da yaşama gözlerini yumacaktır. Pekala o cet ne olmuştur?
IMDb: 7,8
15. A Pál utcai fiúk (1968)
“Pal Sokağı Çocukları”, Budapeşte’de oyun alanlarını muhafazaya çalışan bir küme çocuğun kıssasını mevzu ediyor. Kızıl Gömlekliler ismindeki bir çocuk çetesi, çocukların oyun alanlarını işgal etmiştir. Zayıf lakin gözü pek bir çocuk olan Nemenç önderliğinde bir küme çocuk, birlikte oyun oynadıkları sokağı ele geçiren Kızıl Gömleklilere karşı güçlü bir uğraşa girişir. Kendilerini tehlikeye atan çocuklar oyun alanlarını korumak için her şeyi göze almıştır. Ferenc Molnár’ın birebir isimli kitabından sinemaya uyarlanan sinemanın direktör koltuğunda Zoltán Fábri oturuyor.
IMDb: 7,9
16. Dögkeselyü (1982)
Borçlarıyla boğuşan, maddi dertlerinden kurtulmaya çalışan bir taksici, otomobiline binen iki yaşlı bayan tarafından soyulunca intikam almaya karar verir.
IMDb: 7,9
17. Satantango (1994)
www.beyazperde.com
1980’lerin kominizm sonrası Macaristan’ının tahrip olmuş küçük bir köyünde, hayat fiili olarak durmuştur. Güz yağmurları başlamıştır. O akşamüzeri köylüler büyük bir ödeme beklemektedirler, sonrasında da, kimileri hakkettiğinden fazlasını alma planlarıyla oradan ayrılmayı düşünmektedirler.
Ama o sırada iki yıl evvel öldüğünü düşündükleri karizmatik Irimias’ın konuşmasını duyarlar, geri gelmiştir. Onlar da topluluğun devamlılığını müdafaa maksadıyla Irimias’ın çevireceği tantanalı planla paralarını alacağı niyetiyle korkmuşlardır.
Sinema Irimias’ın köye dönüşünün tesiri ve sonuçları üzerinedir. Direktörü Tarr’ın bölünmeden seyredilmesini tavsiye ettiği sineması, başyapıt olarak kabul görmektedir.
IMDb: 8,4
18. Cat City (1986)
www.beyazperde.com
Olağan hayatta nasıl ki kediler çok sevilir ve farelerden çok korkulursa animasyon dünyasında ise birden fazla vakit bunun tam karşıtı hayata geçirilmiştir. Kediler Kenti’nde de kedilerin “kötü” yazgısı pek değişmiyor. “Kötü” olan kediler fareleri ortadan kaldırmaya çalışırlar. Ama robot bir köpek kedilerin bu sinsi ve hain planını bozar. Neyse ki “iyi kediler” de vardır ve fareler ile keyifli mesut bir ortada barış içinde hayatlarına devam edeceklerdir. Meğer hesaba katmadıkları bir küme “kötü kedi” daha vardır. Pafrika Ormanları’nda yaşayan bu haylaz kedileri Stanley ismindeki acar gazeteci fare ortaya çıkarır. Orman kedileriyse şef Moloch’un liderliğinde dünyayı eski haline getirmek için acımasız bir ordu kurma hazırlıkları yaparlar.
IMDb: 8,4
19. Az ötödik pecsét (1976)
www.imdb.com
1944 yılının Budapeşte’sinde bir saatçi, bir kitapçı ve bir marangoz bir barda otururlarken içlerinden birinin sorduğu varsayımsal bir soru hepsinin hayatını değiştirir.
IMDb: 8,7
20. A tanú (1969)
www.imdb.com
O devir Macaristan’ı yöneten komünist rejimi tiye alan “A tanu” (Tanık), ülkesinde uzun mühlet yasaklı kalmış ve gösterimi yapılamamıştı.
IMDb: 8,7
