Yaklaşık 7 bin yıllık tarihi ile birçok medeniyete konut sahipliği yapan Bitlis’te, son yıllarda dere üstü ve etrafında yapılan birtakım yapıların altında kalarak kaybolan 8 tarihi köprü tekrar gün yüzüne çıkarıldı.
Bitlis Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürü Doğan Yorulmaz, kadim kent Bitlis’in tam ortasından geçen gerek dere üstünde gerekse derenin çabucak yanında birçok betonarme yapılar olduğunu belirterek, “Bu da çarpık yapılaşma ve kentleşmeye neden oluyordu. Bunları bertaraf ederek alanı ve tarihi ortaya çıkarmak için bu proje hayata geçirilmeye karar verildi.
6306 sayılı kanun bünyesinde Cumhurbaşkanlığımızın kararı ile bu alan riskli alan ilan edilerek dere üstündeki tüm taşınmazların kamulaştırılarak tahliye ve yıkım süreçleri kararlaştırıldı. Bu basamak geçen yıl Bitlis Belediyesi Başkanlığınca kamulaştırma süreçleri tamamlandı ve valilik koordinesinde ise tahliye ve yıkım süreçleri tamamladı. Yıkım süreçlerinin akabinde alanda birçok tarihi ve kültürel yapı gün yüzüne çıkarıldı. Bu alanın kazanımı içinde Toplu Konut Yönetimi (TOKİ) Başkanlığınca yenileştirme projesi hazırlandı, ihalesi yapıldı ve bu sürece de başlamış durumundayız. Alanda yalnızca TOKİ’nin değil birçok kurumun da yatırımı var. Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Karayolları Genel Müdürlüğünün de onarım çalışmaları olacak. Yol üzerinde bir daha hafriyata müsaade vermemek manasında birçok çalışma yürütüyoruz. Proje çerçevesinde derenin ıslahı ile birlikte içerisinde suyu gölet haline getirmek, menfezler yaparak yalnızca Alemdar Köprüsü hariç öbür mevcut köprülerimiz araç trafiğine kapatarak yalnızca yaya köprüsü olarak kalacak. Bununla bir arada gezinti alanları, yeşil alanlar ve birçok yapıyı bu proje çerçevesinde yapıp halkımızın kullanımına sunacağız” dedi.
Dere üstü yıkımıyla birlikte köprülerle bir arada birçok tarihi yapının gün yüzüne çıkarıldığını kelamlarına ekleyen Yorulmaz, “Yıkımdan sonra dere üzerinde 9 tane köprümüz oldu. Bunların 8 tanesi yeni ortaya çıktı. Alemdar Köprümüzle birlikte öteki 8 köprümüzün de onarım çalışmaları yapılarak halkımıza kazandırılacak. Bununla birlikte Paşa Hamamı olsun, Hazo Hanı olsun ve Hacı Behiye Camii’nin onarım çalışmaları Vakıflar Genel Müdürlüğümüzce ihalesi yapıldı. Şu anda onlarında tamir çalışmalarına başlandı. Hiç görülmemiş olan köprülerimiz, köprü ayaklarında çeşmelerimiz, kemerli yapılarımız, sur duvarlarımız da ortaya çıktı ve bunların tescilleri yeni yapıldı.
Onlarında vakitle onarımı yapılarak halkımıza kazandırılması sağlanacak” diye konuştu.
Köprü ayaklarına döşenen taş duvarların yalnızca süreksiz olarak ve köprünün yapısının korunması ile ilgili olduğunu belirten Doğan Yorulmaz, kelamlarına şöyle devam etti:
Köprü ayaklarına döşenen taş duvarların yalnızca süreksiz olarak ve köprünün yapısının korunması ile ilgili olduğunu belirten Doğan Yorulmaz, kelamlarına şöyle devam etti:
“Köprü ayaklarımızda taş duvarların yapıştırılması ile ilgili olan imalatımız büsbütün köprüyü şu basamakta süreksiz bir mühletle korumak hedeflidir. Zira şimdi köprülerimizin onarım projesi hazırlanıp ihalesi yapılmadı. Bu süreçte gerek sudan gerekse dış ortamlardan köprülerimizi koruyabilmek ismine taş duvarlarımızı köprü ayaklarına dayayarak suyun köprü ayağı altındaki dolgusunu aşındırmasını engellemeyi hedefledik. Bu projeler hazırlanıp ihalesi yapıldıktan sonra o bölgedeki taş duvarlar kalkıp projesine uygun olarak tekrar inşa edilecek. Köprülerimiz özgün halleri ile hizmete sunulacak.”
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise projenin çok yanlışsız bir proje olduğunu belirterek, “Bitlis Deresi’nin üzerinin açılmasıyla ilgili şu anda bir proje yürütülüyor. Projenin niyeti tarihi dokuyu ortaya çıkarmaktır.
Bu çerçevede başta köprüler olmak üzere Paşa Hamamı, Bitlis Kalesi’nin daha hoş görünmesi Ulu Camii’nin görkemli bir biçimde yapısını ortaya çıkarmak üzere fikirler var. Yapılan çalışma çok gerekli bir çalışmaydı. Proje çerçevesinde yerinde yapmış olduğumuz incelemeler sonucunda Bitlis Deresi’nin kent merkezi kısmının üzerinde 10 tane köprü olduğunu tespit ettik. Bunların bir tanesi Alemdar Köprüsü, bir başkası kentin girişindeki Çağlayan Köprüsü’dür. Bu köprüyle ilgili bir çalışma mevcut değil. Köprünün üzeri betonla ve asfaltla kapatılmış durumda. Alemdar Köprüsü evvelce beri açıktaydı, yani proje çerçevesinde ortaya çıkarılmış değil. Buna nazaran proje çerçevesinde ortaya çıkarılan köprü sayısı 8 tanedir” diye konuştu.
Dere üstü açıldı tarihi köprüler ortaya çıktı. İşte o imajlar…
