İnsanlık tarihinden beri süregelen mana arayışının, her devir farklı inançlarla yoğrularak değişkenlik gösterdiği biliniyor. Bu arayışın içinde mistisizm ögelerinin yeri çok büyük. Teknoloji çağında da bu durum değişmedi. Fakat toplumsal medyayla birlikte manevi arayış ögelerinden astrolojinin mana değişikliğine uğradığı da bir gerçek. Kökeni 5 bin yıl öncesine uzanan astrolojiden yola çıkılarak bilimsel ve dini manada yapılan çalışmaları inceleyerek İrtibat Fakültesi’nde “Kültür Enstitüsü Bağlamında New Age Uygulama-İnanışlarından Astrolojinin Facebook Dolayımlı İçerik Analizi-(2018-2019)” başlıklı doktora tezini hazırlayan Gülenay Pınarbaşı bu tezinden yola çıkarak “Spiritüel Ağ, Toplumsal Medya ve İstikamet Değiştiren İnançlar” kitabını kaleme aldı. Dr. Gülenay Pınarbaşı’yla astrolojinin ağda nasıl kullanıldığını ve neye hizmet ettiğini konuştuk. Pınarbaşı, astrolojinin içinde inançsal ögeler barındırdığını söyleyerek, bazen Uzakdoğu dinlerinin inanç ve ibadet asıllarının kapalı bir el tarafından yayıldığına dikkat çekti.
Toplumsal ağlarda metafizik arayışların dönüşüme uğradığını söylüyorsunuz. Toplumsal medya kullanıcısı neyi arıyor, toplumsal medyada metafizik tecrübeler kullanıcıya ne veriyor?
Eski dünyayı tehdit eden düşmanlar insan dışı hayali varlıklar kabul ediliyordu. Münasebetiyle bilinmeyen, kavranamayan her şey kaosa yol açabiliyordu. Kaostan kurtulmak içinse her uygarlık, bütünlüğünü artıracak, güvenlik duygusu verecek hareketlere yöneldi. Kozmik bir kutsallık anlayışı, mitlerle örülü bir sembolik dünyada güvenliği ve manası arıyordu.
Artık ise toplumsal medyada atalardan kalma kıymetli bir bilinçdışı yaklaşım, varoluşa dair bir mana arayışı yaşanıyor. Astroloji de dahil olmak üzere bugün New Age inanış ve uygulamalar varoluşsal gerekçelendirme ve mana arayışına yanıt üzere görünebiliyor. Burada dikkat edilmesi gereken kültür sanayisi ögeleri için aracılık ettiği gerçeğinin göz arkası edilmemesi. Adorno, otele gelen escort “Astrolog ve şifacılar, psikolog ve psikiyatristlerin işlevini gizcilikle harmanlayarak üstlenmeye çalışabilirler” der. 4 yıllık araştırmam sonucunda şu değerlendirmeyi yapabilirim: Mana arayışına karşılık kapsamlı, vakte yayılan bir sistem ister. Halbuki bugün ağdaki popülist metotlar, vaatlerden oluşuyor.
SINIFSAL FARKLAR VAR
“Para vermiyorsanız, eser sizsiniz” kelamından yola çıkarsak, yararsız hiçbir şeyin dönmediği bir mecrada, kim kime bedel ödüyor? Nasıl bir yarar sistemi var toplumsal medyadaki spiritüellik sorununda?
Bir defa şunu söyleyeyim ağda her bütçeye uygun bir spritüellik var. Facebook’un çoklu merkezi yapıya imkan sağlayan ortamı, pazardan hisse alma ihtimalini, münasebetiyle içerik üretenlerin argümanlarını artırdığı bir gerçek. Ağdaki kümeler, işbirliği içinde olabildikleri üzere rekabet eden çoklu merkezler olarak görünüyor. Ayrıyeten spritüel tüketicilerin ortalarında sınıfsal farklar da gözlemleniyor. Belirlenen fiyatları ödeme, kurslara, kamplara, şenliklere katılabilme gücü bu farkı ortaya koyuyor. Ancak kabaca özetlersem; bir ekip tarih ve döngülerde kestirimlerin yer aldığı seminerler, online dersler, kamplar vs. üzere fiyatlı hizmetler ve ferdi danışmanlıklar en dikkat çekenleri.
GAYBI ALLAH BİLİR
Gelecekten haber vermek bizim dinimizde küfre götürür. İnançlı bir insan astroloji olaylarına nasıl yaklaşmalı? Nerede durmalı?
Dünyanın kadim din ve medeniyetlerinde olduğu üzere bugünün Türkiyesini şekillendiren İslam niyet ve kültür havzasında astroloji, astronomi ile birlikte kullanılmıştır. Asırlar içinde İslam’ın ve başka dinlerin kozmolojik görüşü ile astroloji harmanlanmıştır. İslam’da bilgi tarihî süreçte, ilâhi kaynaktan doğar ve bütün bilimler ilhamını Allah’tan alır. Tarihi süreçte İslam dünyası astrolojiye çok aralık koymamış, çeşitli maksatlarla kullanmıştır. Bu soruya bir de İhvan-ı Safa’nın değerlendirmesine rus escort nazaran de yanıtlayabiliriz. Ekole nazaran gaybı yani geleceği, yaratılanların hiçbiri bilemez yalnızca Allah bilir. Gelecekte olacak olanların bilgisine insanoğlu akıl yürütme ile ulaşır. Bu soruyu pek natürel din alımları ve ilahiyatçılar daha hakikat ve kapsamlı yanıtlayacaktır diyerek burada bırakıyorum.
BİLGİSİZLİKTEN FAYDALANIYORLAR
Din olarak algılanıyor mu bu bahis pekala?
Astroloji bir din değildir. Fakat içinde inançsal ögeler barındırıyor. Ağda bazen “astroloji din değildir” diyerek Uzakdoğu dinlerinin inanç ve ibadet temelleri zımnî bir el tarafından yayılıyor. Karma, mantra, yoga, transdantal, ezoterik, okült üzere birbiriyle alakalı bağsız her biri arkasında büyük ideolojiler barındıran sözler ağda çok kolay ve yanlış olarak sirkülasyona girdi. Bunu çok tehlikeli buluyorum birçok bakımdan ve artık astroloji merkezli olarak ezoterik kültüre ilişkin kavramları açıklayan küçük bir kelamlık hazırlığındayım.
Benim anladığım, tarih boyunca astrolojinin bir hedefi Tanrı’nın yarattığı çeşitliliği fark ettirmek ve özel olanı üniversal olanda birleştirmektir. Yaşanılan bu kozmos Allah’ın yapıtıdır ve bütün bilgiler son olarak insanı O’na götürür.
TANINAN OLDUĞU KADAR TESİRLİ DEĞİL
Yeni moda diyetlerden biri de ay takvimine nazaran yapılan diyetler. Buna nazaran, ay hangi burçtaysa yediklerimiz bizi olumlu yahut olumsuz istikamette etkilediğine yönelik bilgiler hakikat mu?
Bunlar spekülatif bilgiler ve deneyime dayalı, birine uyarken başkasına uyulmayabiliyor. Fakat halk kültüründe de ay takvimi çeşitli gayelerle kullanılmış. Örneğin sirke ayın balzamik evresinde mayalanır, ayın rahat ettiğine ve yüceldiğine inanılan yengeç burcuna girdiğinde güçlü işlere girilmesi üzere örneklere rastladım.
Kıstırılmış gezegen ne pekala? Tesiri var mı?
Bu hususta çeşitli değerlendirmeler var fakat inanın tanınan olduğu kadar etkilemiyor.
MANA ARAYIŞINA TAHLİL DEĞİL
Tutulmaları da merak sıhhiye escort ediyor beşerler, her tutulma herkesi tesirler mi? Tutulmalarda neler yapmak gerekiyor?
Osmanlı’da müneccimler zelzele, sel, yangın, güneş-ay tutulmaları üzere değerli tabiat olayları ile ilgili öngörü raporları hazırlayıp saraya sunmakla vazifeliydi. İslam’da da Kıyamet günü meydana gelecek hadiselerin biri olarak ayın tutulacağına işaret eden âyet (el-Kıyâme 75/8) var, düşünsenize. Kimi rivayet farklılıkları bulunmakla birlikte güneş tutulduğu vakit Hz. Peygamber “Ay ve güneş Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin vefatından yahut yaşamasından/doğmasından ötürü tutulmaz. Ay yahut güneş tutulmasını gördüğünüz vakit açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin” demiştir. Biz de buradan hareketle pek olağan namaz kılmanın dua etmenin yararlı olacağı görüşündeyiz.
Astrolojide yanlışsız bilgi için nelere dikkat etmeliyiz?
5000 yıllık klasik akışta yer alan bilgilerle uyumlu mu, kökeni ile ne kadar bağı var birinci dikkat edeceklerimiz. Fakat şunu bilmeliyiz, astroloji hayatın bütün alanını kapsayacak tahliller ve yönergeler sunamaz, mana arayışımızı lakin Tevhid ve tabiatın birliği unsurundan hareket edersek cevaplayabilir. Şayet uzman bir astrologla karşı karşıyaysak kimi terapatik yardımlar görebiliriz.
GEZEGENLER GERİ GİTMİYOR
Yanlış bildiğimiz doğrular neler? Mesela çok tanınan bir telaffuz olan ‘retro’ ve onun tesirleri yanlışsız mu?
Araştırmamda çok çarpıcı bir dataya ulaştım, ağda ezoterik kültüre dair içerik üretenlerin büyük çoğunluğu takipçilerinin bilgisizliğinden istifade ederek önemli bir kavram karmaşası yapıyor. Antik, büyüleyici sözler ve ritüellerle adeta ilkel çağlardan esinlenerek olmayan kavramlar üretiliyor. Evet ne hoş söylediniz, retro yani geri hareket çok tanınan bir bilgi oldu. Fakat gezegenler geri hareket etmiyor, eski astrologların bilgisi dünya merkezli bir cihan anlayışı idi ve dünyadan bakınca kimi devirlerde gezegenler geri gidiyormuş üzere görünüyordu. Uzay bilimlerinin ilerlemesiyle gezegenlerin geri hareketi olmadığı anlaşıldı.
İBN-İ ARABİ’YE NAZARAN ASTROLOJİ BİR KEHANET ARACI DEĞİL
Yeni bir işe başlarken, evlilik, mesken alma üzere sorunlarda astrolojiden faydalanmak kıymetli mi?
Anadolu’da klasik mistik devir inanışlarından biri ağızdan çıkanın gerçekleşmesidir, bu sebeple iyi ve hoş olanın konuşulması tavsiye edilir. Fakat çağdaş astrolojik kehanet şartlıdır, olasılıkların hepsi sayılarak haritasında birtakım kuralları barındıranlarla birtakım koşulları seçimleriyle sağlayanlardan bahsedilir.
Lakin tarih boyunca birçok kültür ve medeniyette ayın, güneşin ve 5 gezegenin hareketleri, açıları, tutulmaları vs’den hareketle iyi, uğurlu saatler tespit edilmiş, kötücül tesirler olacağı düşünüleceği vakit kimi önlemler alınmıştır. İbn-i Arabi, astrolojiyi bir kehanet aracı olarak değil İlahi takdirin kozmik işaretleri olarak kabul ederken İbn Haldun, astrolojiyi bir sanat olarak kabul ediyor. Bir iddia sanatı. O’na nazaran bu sanat deneyime dayanıyor. Yani yıldızların dört ögeden meydana gelen cisimlerindeki değişmeler üzerinde doğal bir etkisi vardır ve bu etki tecrübî olarak bilinebilir.
