Keşfetmek ve hayal etmek; bilinen en ilkel beşerden bu güne gelen bir dilektir. İnsanoğlu binlerce yıldır kendi seyahatini keşfetme uğraşında. Alışılmış ki bunun gerisinde merak duygusu ve hayal gücü üzere bedeller var yani insanı insan yapan pahalar. İnsanı öbür canlılardan ayıran şey kalbi ve aklıdır. Kalbin ve aklın buluştuğu nokta da ise yaratıcı niyet ve tasarım dediğimiz olgu ortaya çıkar. Kalbini ve aklını tıpkı anda birebir frekansta kullanabilen insan etrafına duyarsız kalmaz, sorunları keşfeder ve hisleri ile o an için o sorunu hissetmeye başlar. Hissedilen sorun, gereğince keşfedildiği ve anlaşıldığı vakit, insan, istemsiz olarak bundan rahatsız olur ve tahlil aramaya başlar. Bu dürtülerin tümü en ilkel beşerden en çağdaş beşere kadar hepimizde ziyadesiyle mevcuttur.
“Tasarım, insanın etrafında keşfettiği bir olguyu, bir sorunu; anlayarak, hissederek ve deneyimleyerek bunun tahlilini çeşitli sistemlerle anlatma sanatıdır.”
Üstteki tarif içerine, grafik, web, endüstriyel vs. üzere tüm tasarım süreçlerini alabilir. Tasarım en özünde insan için ve beşerle yapılandır. Yaratıcı tasarım tümü ile var olan bir sorunun en gerçek tarafı ile tahlile kavuşturulması sürecidir. Tasarım yalnızca bir kere olan bir durum değil daima olan, gelişen ve yaşayan bir süreçtir. Tıpkı insanın kendisi üzere. Zira insan yaşadıkça var olan sorunları ve tahlilleri değişir ve gelişir.
Tasarım Nedir?
Tasarım en yalın ve bilinen hali ile zihindeki fikirler ile; oluşturma, ortaya çıkarma ve üretme manasına gelir. Tabiattaki tüm varlıklar bu bağlamda birer dizayndır. Dikkatli bakarsanız insanın kendisi dahil bir tasarım eseridir. Yani bir akıl ve bilim çerçevesinde evvelden düşünülüp tasarlanmış ve sonunda uygun olan en hoş ortama konumlandırılmıştır. Eserin çok âlâ tasarlanıp üretilmiş olması kadar eserin hakikat yere pozisyonlandırılması da hayati ehemmiyet taşımaktadır. Bir canlı nasıl fakat kendi habitatında hayatını sürdürebilirse, tasarım da tıpkı bir canlı üzere fakat hakikat şart ve ortamlarda yaşayabilir ve kalıcı olabilir.
Tasarım etaplı bir süreçtir ve bu her basamak bir biri ile direkt ya da dolaylı olarak temaslıdır. Tasarım süreci Anlama-> Keşfetme-> Üretim olarak sıralanabilir.
Bu sürecin en başında doğal ki bir sorunun varlığı mevcuttur. Sorunun ortaya çıkması ile bunu anlamak, algılamak, tahlil yollarını keşfetmek ve en sonunda üretim süreçlerini gerçekleştirmek gerekecektir.
Tasarım sürecini kısaca aşağıdaki üzere şematize edebiliriz:
Manaya
Görüldüğü üzere birinci evre “anlama” basamağıdır. İnsan tam olarak anlayamadığı bir şeyi ya da bir sorunu yanlışsız olarak hissedemez. Hissedemediği bir mevzuyu da hasebiyle zihninde resmedemez. Tasarım sürecinin en kıymetli kısmı işte tam da burada başlar. Zihin daha mevzuyu anlarken kıvılcımlar çıkararak keşif sürecine kendisini hazırlar. Hakikat çalışan bir manaya süreci keşif sürecinide önemli oranda etkileyerek çıkacak olan eseri besler.
Bu süreç birbiri ile sonsuz bir döngü içerisinde bağlıdır. Hasebiyle anlamak aslında işin en başı iken birebir vakitte son noktadaki üretim sürecini de direkt tesirler.
Tam olarak anlayamadığımız bir sorunu ya da hususa tahlil üretemeyiz. Manaya süreci ortada bir sorun varsa bunun temellerini ve sebeplerini ele alarak ortaya çıkacak olan tahlile katkı sağlar. Manaya süreci ne kadar verimli olursa çıkacak eser kalitesi de artar.
Manaya sürecinin birinci kademesi hissetmektir. Kişi öncelikle sorunu hisseder. Sorun o şahısta hakikat hisleri uyarmalı ve sonucunda hissedilen eksiklik ya da farklılık kişinin manaya sürecini hızlandırır. Manaya süreci kendi içerisinde yalnızca zihinle değil aslında eş vakitli olarak kalp ile olmalıdır. Yanlışsız anlamak yalnızca zihinle yapılan bir aksiyon değildir.
Etrafımızdaki yanlış anlamalara bir bakın. Yalnızca görmek, bilmek ya da fark etmek sorun tahlili için kâfi midir? Alışılmış ki de değil. Bilgi, his ve tecrübelerle beslendiğinde gerçek sonucu ve gerçek etkiyi yaratır. İnsan odaklı manaya lakin insani pahalar ile beslenirse gerçekleşir. Bir mevzuyu gerçek anlayabilmek için yalnızca araştırmak, bahis ile ilgili bilgilere erişime yetmeyecektir. Farklı şahıslardan farklı bilgi tecrübe ve hisleri dinlemek, onlarla empati kurup o hissiyata ulaşabilmek manaya sürecini kusursuzlaştırır.
Keşfetme
Her insan bir kaşiftir. Yeryüzüne keşfetmek için gelen insanoğlu aslında ömrü boyunca daima bir keşif halindedir. Durmaksızın bilgi bombardımana tutulan zihin bilgiyi alır almaz keşfetmeye de başlar.
Manaya süreci sırasında çalışmaya başlayan bir süreçtir. Keşif yanlışsız anlaşılan bir bahis üzerinden daima olarak çalışan bir olgudur. Tam olarak yanlışsız süzgeçten geçen ve anlaşılan bilgi keşif sürecini verimli kılar ve sürecin işlemesi için gerekli olan tüm malzemeler ve yollar tam da bu noktada keşfedilir. Keşif kısmı işin yaratıcı ve üretkenlik kısmıdır. Bu kısımda çok farklı metot ve teknikler kullanılabilir. Tasarım çeşidine nazaran kişi sorunu ya da mevzuyu şayet hakikat algıladıysa tahlil yolları ve prosedürleri basitçe keşfedebilir. Yaratıcı bir tasarım sürecinin tesirli bir keşif süreci ile gerçekleşebileceğini unutmayalım.
Üretim
Ham olan fikir ve fikirlerin form alması sürecidir. Teknik olarak birçok farklı formülü ve yolu vardır. Tasarım sürecinin gerçekleşeceği tüm kurallar ve yollar evvelki iki süreçte belirlenmiş ve bu kademede eser elde edilen bilgiler ve çıktılar doğrultusunda somutlaşmaya başlayacaktır. Tam olarak anlaşılan bir sorunun en hakikat yolu ya da tahlili keşfedilmiş artık sonuçlandırma etabı ile fikirler hayata geçecektir. Üretim etabı sürecin en son noktasıdır. Üretim noktasında keşfedilen yeni bir yol ya da tam olarak bu etapta gerçekleşen yanlışsız manaya üretim sürecini baştan oluşturacaktır. Bu etapta formül değiştirilmesi dizaynın gücünü zayıflatır.
